false flag

Radiostacja to obiekt, który jest niezwykle ważny – zarówno dla topografii, jak i historii miasta. 31 sierpnia 1939 roku miała tam miejsce prowokacja gliwicka (operacja typu false flag – fałszywa flaga), propagandowa akcja dywersyjna stanowiąca pretekst do wypowiedzenia Polsce wojny przez Niemcy. Niemieccy napastnicy zaatakowali niemiecką radiostację przebrani za Ślązaków. Akcja nie przebiegła jednak tak płynnie, jak się spodziewało. Finalnie do radiosłuchaczy dotarło tylko 9 wyrazów: Uwaga, tu Gliwice. Radiostacja znajduje się w polskich rękach… Następnie radio zamilkło z przyczyn, których dotąd nie wyjaśniono. 

W latach 50 używano gliwickiej wieży do zagłuszania rozgłośni zagranicznych, głównie Radia Wolna Europa. 

Wykonany z drewna modrzewiowego maszt radiostacji gliwickiej zbudowany został w 1935 roku. Połączony ponad szesnastoma tysiącami mosiężnych śrub, stanowi on  najwyższą drewnianą konstrukcję w Europie oraz najwyższą drewnianą stację nadawczą na świecie. Obecny stan wiedzy na temat metod konserwacji drewna pozwala szacować żywotność wieży na kolejne piętnaście – dwadzieścia lat.

Symbol graficzny przedstawiający gliwicką radiostację jest znakiem wizualnym kojarzonym z miastem i szeroko wykorzystywanym do jego promocji. Sama wieża bywa w lokalnych mediach nazywana “gliwicką wieżą Eiffla”.

Mój projekt podzielony jest na dwie części: w jednej z nich fotografuję wieżę z różnych punktów miasta i w różnych deformacjach, np. odbijającą się w szybach okolicznych domów, w lusterkach skuterów, itp., jak również przedmioty i reprezentacje graficzne, które ją przedstawiają. 

W drugiej części fotografuję siebie z wieżą – daję napotkanym pod radiostacją osobom apart i proszę, aby zrobiły mi zdjęcie. Kontrast między “obiektywnymi”, bardziej topograficznymi zdjęciami masztu, a “subiektywniejszym” spojrzeniem, zamieszczającym człowieka na tle wieży, pozwala mi podkreślić  turystyczny aspekt tego miejsca, jak również stanowi mój sposób poszukiwania siebie w tej przestrzeni.

Aby podkreślić historyczny aspekt tego miejsca oraz jego relację z miastem i jego ludźmi, wykorzystuję również zdjęcia archiwalne, wykonane podczas budowy masztu radiostacji.

W całym projekcie wieża dominuje, widz może czuć się z tego powodu niekomfortowo. Obserwacja, brak wolnej przestrzeni. W projekcie wieża patrzy na widza, widz na wieżę. Wieża kontroluje, sprawdza. 

Nad projektem pracuję od 2019 roku.